اصطلاح فریلنسر اولین بار در قرن هجدهم توسط «سر والتر اسکات» در رمان مشهور ایوانهو به کار برده شد و اشاره به سربازهایی داشت که در جنگهای قرون وسطایی به صورت مزدور والبته بدون التزام و تعهد به اربابی خاص، میجنگیدند یا اصطلاحاً نیزه میزدند. بعدها واژه فریلنسر شکلهای دیگری هم به خود گرفت و کمکم تبدیل شد به اصطلاحی رایج. امروز به معنای کسی است که با گرفتن مزد، به صورت پاره وقت یا ساعتی پروژهای را انجام میدهد. البته این روزها فریلنسینگ دیگر در راستای نیزه زدن یا جنگیدن نیست! و فریلنسر کسی است که خدمات تخصصی را به مشتریان یا کارفرمایان، بدون داشتن قرارداد بلند مدت ارائه میکند. هزینه کمتر بروی پروژه، انتخاب مجری پروژه بر اساس موفقیت در پروژههای قبلی، ارتباط نزدیک تر با مجری پروژه از مزایای انتخاب یک فریلنسر است.
فریلنسری در ایران:
کارمزد عبارت است از مزدی که بابت انجام مقدار کاری مشخص که از نظر کمی قابل اندازهگیری یا شمارش باشد به ازای هر واحدکار تعیین و پرداخت میشود. کارمزد برحسب آنکه حاصل کار موردنظر مربوط به یک نفر یا یک گروه مشخصی از کارگران یا مجموعه کارگران کارگاه باشد بهترتیب بهصورت کارمزد انفرادی، کارمزد گروهی و کارمزد جمعی تعیین میشود.
در نظام کارمزد گروهی و جمعی باید علاوه بر شغل هر یک از کارگران، سهم هر یک در میزان فعالیت و کارمزد متعلقه از قبل مشخص شود و موضوع موردقبول کارگران باشد.
قرارداد کارمزدی برحسب آنکه اولین واحد یا قطعه، ملاک محاسبه کارمزد قرار گیرد ساده و چنانچه برای مازاد بر تعداد مشخص باشد ترکیبی است. درصورت ترکیبی بودن، نرخ کارمزد تعیین شده نباید کمتر از جمع مزدثابت تقسیم بر تعداد کاری که مزدثابت بابت آن تعیین شدهاست، باشد.
درصورت توقف کار به واسطه قوای قهریه یا حوادث غیرقابل پیشبینی که وقوع آن از اراده طرفین خارج باشد مقررات ماده ۱۵قانون کار اجرا خواهد شد؛ ولی هر گاه عوامل توقف کار برای کارفرما قابل پیشبینی بوده و خارج از اختیار کارگر باشد، کارفرما علاوه بر مزد ثابت (در مورد قرارداد کار ترکیبی) مکلف به پرداخت مزد مدت توقف کار به مآخذ متوسط کارمزد آخرین ماه کارکرد کارگر خواهد بود. در صورت بروز اختلاف، تشخیص موارد فوق با وزارت کار و امور اجتماعی است.
قرارداد کارمُزدی یا حقالزحمهای یا فریلنس، گونهای قرارداد کاری است که بر پایهٔ آن فرد یا شرکتی قول انجام کاری را برای یک کارفرما در ازای دستمزدی مشخص را میدهد. کارمزد یا فریلنسرکسی است که سرویسها یا خدمات خود را بدون تعهد درازمدت به کارفرما ارائه میکند. آنها معمولاً ساعتی، روزانه یا پروژهای دستمزد میگیرند و اساساً یک کسب و کار یکنفره است.
زمینههایی که در آن فریلنسینگ رایج است عبارتند از: موسیقی، چاپ، نویسندگی، برنامهنویسی، عکاسی، روزنامهنگاری، آرایشگری، ویرایش، طراحی گرافیک، طراحی سایت، مشاوره، راهنمای تور، برخی فعالیتهای مهندسی معماری.
عملکرد فریلنسرها با هم بسیار متفاوت است. بعضی از آنها از مشتری میخواهند تا قرارداد امضا کند درحالی که بعضی دیگر کار را با یک موافقتنامههای شفاهی شروع میکنند. بعضی از فریلنسرها ممکن است هزینه کل پروژه را تخمین زده و بیعانه درخواست کنند. پرداخت به فریلنسرها نیز بسیار متفاوت است، فریلنسر ممکن است روزانه، ساعتی یا پروژهای دستمزد بگیرد. یا به جای دریافت یک مبلغ مشخص بعضی از فریلنسرها از روش ارزش و قیمتگذاری مبتنی بر نتیجه کار برای مشتری استفاده میکنند. دریافت درصدی به صورت بیعانه. برای بعضی از پروژههای پیچیده به صورت فازبندی و در هنگام تحویل هر بخش از کار مبلغ آن قسمت را دریافت کنند.